Ngày 14/12, tại Hà Nội, Cục Phòng, chống HIV/AIDS tổ chức Hội thảo “Sơ kết triển khai điều trị viêm gan C cho người nhiễm HIV và người đang điều trị Methadone” nhằm chia sẻ bài học kinh nghiệm trong triển khai điều trị viêm gan C trên người bệnh đồng nhiễm HIV/VGC do Dự án Quỹ toàn cầu tài trợ tại 31 tỉnh, thành phố trong bối cảnh tác động của dịch COVID-19 năm 2020 - 2022 đồng thời thống nhất kế hoạch triển khai điều trị viêm gan C trên người bệnh đồng nhiễm HIV/VGC, người đang điều trị meth
Toàn cảnh Hội thảo
Hội thảo do PGS.TS. Phan Thị Thu Hương, Cục trưởng chủ trì. Hội thảo có sự tham dự của bà Angela Pratt, Trưởng đại điện Văn phòng Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam; ông Eric Diuzban, Giám đốc Tổ Chức CDC Hoa Kỳ tại Việt Nam. Hội thảo còn có sự tham dự của hơn 200 đại biểu đến từ Sở Y tế, Trung tâm kiểm soát bệnh tật 31 tỉnh/thành phố thuộc Dự án Quỹ toàn cầu; đại diện các Vụ, Cục thuộc Bộ Y tế, Bộ Công an; đại diện các tổ chức quốc tế cùng phóng viên báo chí Trung ương và Hà Nội.
Bệnh viêm gan vi rút C (HCV) là một vấn đề sức khỏe cộng đồng nghiêm trọng ảnh hưởng tới 185 triệu người trên thế giới. Mỗi năm trên thế giới có khoảng 3% dân số mắc và có khoảng 130- 170 triệu người bị nhiễm viêm gan C. Trong số này có 70% người chuyển thành viêm gan C mạn tính. Năm 2019 toàn cầu có 1,5 triệu người nhiễm mới viêm gan vi rút C và 290.000 người tử vong vì viêm gan vi rút C.
Vi rút viêm gan C lây truyền qua đường máu, đường quan hệ tình dục và mẹ truyền cho con. Do có đường lây truyền giống HIV nên tình trạng người có hành vi nguy cơ cao đồng nhiễm HIV và mắc viêm gan vi rút C là khá phổ biến. Người đồng nhiễm HIV và viêm gan vi rút C có nguy cơ tiến triển thành xơ gan hoặc bệnh lý gan mất bù cao hơn so với người chỉ nhiễm viêm gan C.
Báo cáo tại Hội thảo, Ts. Đỗ Thị Nhàn, Trưởng Phòng Điều trị HIV/AIDS cho biết: Tại Việt Nam, theo kết quả giám sát được Bộ Y tế thực hiện năm 2018 thì tỷ lệ nhiễm vi rút viêm gan C mạn tính ở người nhiễm HIV khoảng 30% (22-44%), ở người tiêm chích ma túy từ 40 - 90%. Như vậy, có thể thấy viêm gan vi rút C đang là một vấn đề sức khỏe ở người có hành vi nguy cơ cao hiện nay ở nước ta.
Ước tính Việt Nam hiện có khoảng 6,6 triệu người nhiễm viêm gan B mạn tính và hơn 900,000 người nhiễm viêm gan C mạn tính. Xơ gan và ung thư gan tiếp tục tăng nếu không mở rộng nhanh bao phủ chẩn đoán và điều trị viêm gan B và viêm gan C. Ước tính có trên 50.000 người nhiễm HIV mắc viêm gan C mạn tính. Việt Nam là quốc gia đứng thứ năm trong số 10 quốc gia có tỷ lệ tử vong do ung thư gan cao nhất trên toàn cầu.
Bà Nguyễn Thị Thúy Vân, chuyên gia tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam cho biết: Theo Chiến lược Y tế toàn cầu của WHO về HIV, Viêm gan Vi rút và bệnh lây truyền qua đường tình dục giai đoạn 2022-2030 thì để viêm gan C không còn là mối đe dọa sức khỏe cộng đồng vào năm 2030 thì các quốc gia cần ưu tiên, tối ưu hóa đáp ứng với HIV, viêm gan vi rút và bệnh lây truyền qua đường tình dục trong quần thể đích có hành vi nguy cơ cao như tiêm chích ma túy, nam quan hệ tình dục đồng giới…. Việc điều trị viêm gan C ở người nhiễm HIV cũng là một trong các mục tiêu cần phải đạt được để chấm dứt bệnh dịch AIDS vào năm 2030 ở nước ta.
Phát biểu tại Hội thảo, PGS.TS. Phan Thị Thu Hương cho biết: Với sự hỗ trợ từ Quỹ toàn cầu phòng, chống HIV/AIDS trong năm 2021- 2022, có 16.000 người nhiễm HIV và người đang điều trị Methadone được điều trị viêm gan vi rút C. Theo kết quả đến hết ngày 30/11/2022, trong số người bệnh hoàn thành điều trị đã thực hiện xét nghiệm tải lượng virus viêm gan C lần 2 (là xét nghiệm cần thiết để đánh giá kết quả điều trị viêm gan C) thì tỉ lệ khỏi điều trị viêm gan C là 96,6%. Đồng thời cho thấy việc lồng ghép điều trị viêm gan C tại các cơ sở y tế điều trị người nhiễm HIV là khả thi, hiệu quả. Chúng ta cũng ghi nhận không có sự khác biệt về tỉ lệ khỏi điều trị viêm gan C giữa cơ sở y tế tuyến huyện, tuyến tỉnh và tuyến trung ương. Đây là kết quả rất khích lệ, cung cấp các bằng chứng khoa học và thực hiện về hiệu quả điều trị khỏi viêm gan C tại Việt Nam".
Mặc dù đã đạt được kết quả tốt sau 2 năm triển khai điều trị viêm gan C cho người nhiễm HIV và người đang điều trị Methadone do Dự án Quỹ toàn cầu hỗ trợ trên, nhưng vẫn còn các khoảng trống cần được tiếp tục thực hiện thời gian tới. Do đó, trong thời gian tới, để công tác này đạt hiệu quả cao, Cục Phòng, chống HIV/AIDS sẽ tiếp tục điều phối, sử dụng hiệu quả nguồn hỗ trợ từ Dự án Quỹ toàn cầu phòng chống HIV/AIDS và huy động nguồn lực quốc tế để điều trị sớm viêm gan C cho người nhiễm HIV, người đang điều trị Methadone. Cục trưởng đề nghị: cần tiếp tục duy trì và mở rộng việc điều trị VGC tại các tỉnh/thành phố không thuộc các tỉnh do Dự án Quỹ toàn cầu tài trợ. Hỗ trợ các tỉnh này sử dụng thuốc và các dịch vụ liên quan điều trị VGC do BHYT chi trả. Cần thực hiện đồng bộ các giải pháp, bao gồm đơn vị cung cấp xét nghiệm tải lượng HIV, huy động sự tham gia của người bệnh, sự tham gia của các tổ chức dựa vào cộng đồng hỗ trợ người bệnh chủ động tiếp cận với điều trị xét nghiệm và điều trị VGC. Đề nghị các tổ chức quốc tế tiếp tục đồng hành cùng Cục để xây dựng Hướng dẫn giám sát, theo dõi, dự phòng, điều trị HIV, STIs của nhóm đối tượng nguy cơ cao. Các Sở Y tế khảo sát lại nhu cầu từng tỉnh, nghiên cứu, đề xuất, tham mưu về các giải pháp để duy trì và mở rộng việc điều trị viêm gan C.
Đánh giá cao những kết quả Việt Nam đã làm được, TS. Angela Pratt, Trưởng đại điện Văn phòng Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam cho biết: Dù Việt Nam là một trong những quốc gia trong khu vực có gánh nặng viêm gan siêu vi cao nhưng Việt Nam đã đạt được kết quả ấn tượng trong việc giải quyết vấn đề viêm gan C ở người nhiễm HIV và người điều trị Methadone. Trong hơn một năm qua, việc điều trị viêm gan C đã được cung cấp cho khoảng 16.000 người đồng nhiễm HIV/viêm gan C và những người đang điều trị duy trì bằng methadone bị nhiễm viêm gan C. Trong đó, gần 97% số người được điều trị đã khỏi bệnh. Với đà phát triển này, T.S Angela cũng khuyến khích Cục Phòng, chống HIV/AIDS đi đầu và phát triển một lộ trình rõ ràng để đạt được mục tiêu loại trừ bệnh viêm gan C ở những người sống chung với HIV và các nhóm dân số đích vào năm 2030. Và để làm được điều này, xét nghiệm, chẩn đoán và điều trị viêm gan C nên được đưa vào gói can thiệp cho các nhóm dân số đích theo khuyến nghị của WHO trong hướng dẫn tổng hợp về phòng ngừa và điều trị HIV, viêm gan siêu vi và STIs cho các nhóm dân số chính được công bố vào tháng 7 năm nay. Bà khẳng định WHO sẽ tiếp tục hỗ trợ Cục Phòng, chống HIV/AIDS trong giải quyết bệnh viêm gan C trong nhóm dân số đích và những người nhiễm HIV để đạt được mục tiêu quốc gia và toàn cầu về loại trừ viêm gan vi rút vào năm 2030. Một lần nữa, chúc mừng Việt Nam về tất cả những thành tựu quan trọng này.
Cũng tại Hội thảo, các đơn vị và cá nhân có thành tích cao trong việc triển khai điều trị viêm gan C cho người bệnh đồng nhiễm HIV/VGC do Dự án Quỹ toàn cầu tài trợ trong bối cảnh tác động của dịch COVID-19 đã được Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS trao tặng Giấy khen
