Ngày 20/10/2022, Cục Phòng, chống HIV/AIDS - Bộ Y tế (VAAC) và Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) thông qua dự án PATH STEPS đã tổ chức hội thảo triển khai kế hoạch tăng cường sự tham gia của khu vực tư nhân trong lĩnh vực phòng, chống HIV/AIDS. Hội thảo lần đầu tiên được tổ chức nhằm thảo luận định hướng triển khai kế hoạch và nhấn mạnh vai trò tiên phong của khu vực tư nhân trong ngăn ngừa và kiểm soát dịch HIV trong nước.
Hội thảo có sự tham dự của PGS. TS. Phan Thị Thu Hương, Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS; Ông Randolph Augustin, Giám đốc Phòng Y tế, Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ tại Việt Nam (USAID Việt Nam); Bà Lin Chun Liu, Giám đốc điều phối PEPFAR Việt Nam; Tiến sĩ Kimberly Green, Giám đốc toàn cầu chương trình chăm sóc sức khỏe ban đầu của PATH, Giám Đốc Dự án USAID/PATH STEPS cùng đại diện của Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) và Kế hoạch cứu trợ khẩn cấp của Tổng thống Hoa Kỳ về phòng, chống AIDS (PEPFAR), các đối tác thực hiện chương trình HIV và đối tác tư nhân. Hội thảo còn có sự tham dự của đại diện Sở Y tế, Trung tâm kiểm soát bệnh tật 11 tỉnh/thành phố: Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Dương, Cần Thơ, Đà Nẵng, Đồng Nai, Hà Nội, Kiên Giang, Long An, Tây Ninh, Tiền Giang và TP.HCM.
Trong thập kỷ qua, khu vực tư nhân - bao gồm doanh nghiệp xã hội trong nước, công ty y tế và dược phẩm đa quốc gia và công ty truyền thông đa phương tiện - đã đóng vai trò quan trọng trong việc gia tăng khả năng tiếp cận các sản phẩm và dịch vụ HIV với giá cả phải chăng cho cộng đồng của các nhóm nguy cơ cao nhất. Cộng đồng này bao gồm những người nam quan hệ tình dục đồng giới, chuyển giới, bán dâm, tiêm chích ma túy và bạn tình cũng như gia đình của họ, thanh niên trẻ, và công nhân làm việc trong các khu công nghiệp.
Kể từ đầu những năm 2010, nguồn lực tài trợ từ bên ngoài cho công tác dự phòng và điều trị HIV ở Việt Nam đã giảm đáng kể và xu hướng này được dự báo sẽ tiếp tục trong thời gian tới. Với nền kinh tế đang phát triển của Việt Nam và sự quan tâm ngày càng gia tăng của khu vực tư nhân nhằm tạo ra tác động lớn hơn thông qua các hoạt động kinh doanh của họ, các đối tác tư nhân có đủ năng lực để đóng vai trò lớn hơn nữa trong thị trường HIV và tăng cường tính bền vững của dịch vụ dự phòng và điều trị HIV cũng như chăm sóc sức khỏe ban đầu.
Các dịch vụ HIV tư nhân đã có sự gia tăng cả về cung và cầu. Hiện có hơn 20 phòng khám tư nhân đang cung cấp dịch vụ HIV lồng ghép với chăm sóc sức khỏe ban đầu ở các khu đô thị của Việt Nam. Khoảng 50% người sử dụng dịch vụ dự phòng trước phơi nhiễm HIV (thuốc uống có tác dụng ngăn ngừa lây nhiễm HIV) của Việt Nam đang đăng ký tại các phòng khám tư nhân. Các đối tác tư nhân cũng là chìa khóa cho đổi mới: họ tham gia giới thiệu và mở rộng tiếp cận các sản phẩm mới như tự xét nghiệm HIV và bao cao su sản xuất trong nước, đồng thời thúc đẩy xây dựng và thực hiện các phương án truyền thông chuyển đổi số HIV, hệ thống chăm sóc y tế kỹ thuật số làm thay đổi cuộc chơi và các mô hình cung cấp dịch vụ đa dạng nhằm thu hút và phục vụ hiệu quả các nhóm dân cư chính có nguy cơ nhiễm HIV cao nhất.
Phát biểu tại Hội thảo, PGS. TS. Phan Thị Thu Hương, Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS cho biết: “Cục Phòng, chống HIV/AIDS ghi nhận vai trò quan trọng của khu vực tư nhân trong các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS qua nhiều năm qua. Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chiến lược quốc gia chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030 và Quốc hội thông qua Luật phòng, chống HIV/AIDS sửa đổi, trong đó các chính sách và giải pháp về đa dạng nguồn lực tài chính cho chương trình HIV; tăng cường sự tham gia đóng góp và đầu tư của khu vực tư nhân trong chương trình HIV/AIDS; mở rộng cung cấp dịch vụ xét nghiệm HIV, điều trị dự phòng trước và sau phơi nhiễm là một phần trong các nỗ lực ứng phó với HIV. Cục trưởng gửi lời cảm ơn tới các tổ chức quốc tế đã hỗ trợ cả về kinh phí, kỹ thuật cũng như vận động chính sách. Cục trưởng cũng cảm ơn Sở Y tế, Trung tâm kiểm soát bệnh tật các tỉnh đã luôn đồng hành cùng Cục trong triển khai các hoạt động.”
Trong sự kiện, Ts. Dương Thúy Anh, Chánh văn phòng, Cục Phòng, chống HIV/AIDS đã giới thiệu Kế hoạch mới Tăng cường sự tham gia của khu vực tư nhân trong chương trình phòng, chống HIV/AIDS và thảo luận cơ chế hợp tác triển khai kế hoạch và thúc đẩy phối hợp công-tư mạnh mẽ trong những năm tới. Kế hoạch này là hướng dẫn toàn diện đầu tiên của quốc gia chỉ đạo sự tham gia của khu vực tư nhân trong chương trình HIV nhằm hỗ trợ triển khai Chiến lược Chấm dứt dịch bệnh AIDS của Chính phủ Việt Nam vào năm 2030. Kế hoạch này cũng cung cấp các chỉ số đo lường chính và lộ trình thúc đẩy sự tham gia và đầu tư của khu vực tư nhân.
Ông Randolph Augustin, Giám đốc Phòng Y tế của USAID Việt Nam khẳng định: USAID cam kết sẽ đồng hành cùng Cục trong việc hiện thực hóa vai trò lớn hơn đối với tiềm năng của khu vực tư nhân thông qua kế hoạch mới này. Sau Chiến lược huy động sự tham gia của khu vực tư nhân toàn cầu của USAID, chúng tôi cam kết hợp tác chặt chẽ với các đối tác chính phủ nhằm tận dụng chuyên môn, nguồn lực và đầu tư của khu vực tư nhân để giải quyết các thách thức phát triển và tạo ra tác động với quy mô lớn hơn. Chúng tôi mong muốn hỗ trợ kỹ thuật cho các tỉnh trọng điểm để triển khai kế hoạch này và đảm bảo huy động nguồn đầu tư, hỗ trợ nhiều hơn từ khu vực tư nhân.
Ts. Kimberly Green, Giám đốc dự án USAID/PATH STEPS chia sẻ về sự tham gia của khu vực tư nhân trong ứng phó với HIV/AIDS: cơ hội, quan hệ đối tác và tác động. Bà cũng cho biết, thời điểm này là cơ hội thích hợp để khu vực tư nhân có thể tham gia vào các hoạt động trong chương trình phòng, chống HIV/AIDS.
Cũng tại Hội thảo, các đại biểu được đại diện từ Cục Phòng, chống HIV/AIDS, đại diện Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, một số phòng khám tư và công ty tư nhân, đa quốc gia chia sẻ tại tọa đàm về vai trò của khu vực tư nhân trong cung ứng hàng hóa và dịch vụ HIV; đồng thời đề xuất lĩnh vực và hoạt động cụ thể triển khai Kế hoạch tăng cường sự tham gia của khu vực tư nhân trong chương trình HIV/AIDS./.
