Trong thời gian tới, Đà Nẵng sẽ nâng cao chất lượng cung cấp các dịch vụ dự phòng, xét nghiệm, kết nối điều trị HIV, PrEP, điều trị thay thế Methadone…nhằm hướng tới đạt được các mục tiêu đã đề ra trong công tác phòng, chống HIV/AIDS.
Theo số liệu thống kê của Trung tâm kiểm soát bệnh tật thành phố Đà Nẵng, tính đến 31/3/2024, luỹ tích số phát hiện nhiễm HIV tại thành phố Đà Nẵng là 3.667 người, 521 người tử vong do AIDS. Từ năm 2020, trên địa bàn tỉnh có chiều hướng gia tăng số phát hiện nhiễm HIV ở mức trên 200 người/ năm. Hơn 40% nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM); 100% lây truyền đường tình dục; 7/7 quận/huyện có phát hiện nhiễm HIV/năm, tuy nhiên phát hiện nhiều tập trung các quận nội thành chiếm 93,2% trong độ tuổi 15-49.
Thời gian qua, công tác phòng, chống HIV/AIDS trên địa bàn thành phố Đà Nẵng được giám sát, quản lý chặt chẽ, các hoạt động được triển khai đồng bộ và đạt kết quả tại các tuyến.
Đà Nẵng đã sử dụng hiệu quả các kinh phí hoạt động phòng chống HIV/AIDS, không để chồng chéo kinh phí hoạt động giữa các nguồn. Đạt 115% so với chỉ tiêu giao (26%/năm) về điều trị dự phòng trước phơi nhiễm với HIV trên nhóm nguy cơ cao và (MSM).
Bên cạnh đó, địa phương mở rộng truyền thông điều trị dự phòng trước phơi nhiễm đến các khu công nghiệp trên địa bàn thành phố và một số dịch vụ vui chơi giải trí. Đạt 51,2% bệnh nhân có kết quả xét nghiệm khẳng định HIV và được điều trị sớm trong tuần (tăng 7% so với năm 2022). Đạt 92,8% người bệnh nhân HIV/AIDS đang điều trị ARV xét nghiệm tải lượng HIV, 96,3 % dưới ngưỡng ức chế (<1000 pc/ml). Phát huy hiệu quả hệ thống thông tin quản lý người nhiễm Info 4.0, từng bước hoàn thiện việc thu thập số liệu.
Ngoài ra, địa phương cũng đã thực hiện thành công hoạt động khám lưu động dịch vụ điều trị dự phòng trước phơi nhiễm với HIV tại tỉnh Thừa Thiên Huế, làm tiền đề cho việc khám lưu động trong và ngoài tỉnh trong thời gian tới.
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, Đà Nẵng vẫn còn gặp phải một số những khó khăn trong việc tiếp cận nhóm nguy cơ cao MSM do là đối tượng nhiều ngành nghề có trí thức, có mật độ di biến động cao, thay đổi theo mùa (mùa du lịch); nhiều bạn tình, khó lộ diện …. Khó mở dịch vụ điều trị dự phòng trước phơi nhiễm với HIV (PrEP) đối với phòng khám tư nhân do thiếu sự đồng bộ từ phòng khám, nhà thuốc và cơ chế thu chi dịch vụ. Nguồn thuốc ARV (BHYT) bị gián đoạn vì vậy ảnh hưởng đến việc cấp phát thuốc cho bệnh nhân điều trị ARV. Khó khăn trong việc ký hợp đồng xét nghiệm tải lượng HIV với các đơn vị thực hiện dịch vụ xét nghiệm từ nguồn BHYT (do không có sinh phẩm xét nghiệm hoặc không nhận mẫu vận chuyển qua dịch vụ vận chuyển). Hoạt động kích cầu triển khai dịch vụ dự phòng trước phơi nhiễm với HIV bằng thuốc PrEP trong khu công nhiệp, lực lượng vũ trang…còn gặp một số khó khăn như: thiếu kinh phí, thiếu kỹ năng…
Một số giải pháp để thúc đẩy hoạt động phòng, chống HIV/AIDS
Các hoạt động can thiệp, dự phòng lây nhiễm HIV cần tiếp cận, tìm ca và xét nghiệm tập trung cho nhóm nguy cơ cao, đặc biệt nhóm MSM, nhóm chuyển giới, phụ nữ bán dâm, đồng thời thực hiện quy trình kết nối điều trị ARV sớm cho người nhiễm HIV hoặc chuyển gửi sang các dịch vụ dự phòng phù hợp: PrEP, bơm kim tiêm, bao cao su...
Tăng cường, duy trì chương trình điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone cho nhóm người tiêm chích ma túy; Tăng cường hoạt động tư vấn xét nghiệm HIV và kỹ năng khai thác hành vi nguy cơ để xác định được đúng nhóm đối tượng đích, từ đó triển khai các can thiệp phù hợp.
Thực hiện xét nghiệm HIV thông báo kết quả xét nghiệm khẳng định HIV (+) thực hiện theo quy trình nhằm quản lý, kết nối điều trị HIV sớm, không để tình trạng mất dấu người nhiễm.
Riêng với công tác điều trị HIV/AIDS, cần bảo đảm các cơ sở điều trị đủ điều kiện cung cấp các dịch vụ khám chữa bệnh thanh toán qua BHYT bao gồm thuốc ARV và xét nghiệm tải lượng HIV, CD4 theo hướng dẫn của Bộ Y tế; thực hiện xét nghiệm tải lượng HIV cho người bệnh. Tăng cường các biện pháp quản lý người bệnh HIV, giảm tỉ lệ bỏ trị, tử vong liên quan đến HIV/AIDS.
Điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con tất cả các phụ nữ mang thai đều được xét nghiệm sàng lọc HIV, bảo đảm tất cả trẻ sinh ra từ bà mẹ nhiễm HIV hoặc nghi ngờ nhiễm HIV đều được điều trị dự phòng và thực hiện xét nghiệm để chẩn đoán sớm trẻ nhiễm HIV.
Thực hiện tư vấn bộc lộ tình trạng nhiễm HIV, tư vấn tuân thủ điều trị, sức khỏe sinh sản, an toàn tình dục cho trẻ vị thành niên nhiễm HIV đang được quản lý điều trị. Theo phương châm "lấy người bệnh làm trung tâm" bên cạnh điều trị thuốc ARV tại mỗi cơ sở điều trị cần cung cấp các gói dịch vụ điều trị toàn diện: các bệnh đồng nhiễm (lao/HIV; VGC, STIs …), các bệnh đỗng diễn (các bệnh không lây nhiễm: tăng HA, đái tháo đường, rối loạn chuyển hóa lipid máu, sức khỏe tâm thần …)
