Theo số liệu giám sát phát hiện năm 2022 tại Cần Thơ cho thấy nhiễm HIV có dấu hiệu tăng trong nhóm MSM (chiếm gần 2/3 số trường hợp nhiễm HIV phát hiện được hàng năm), đặc biệt trong nhóm tuổi rất trẻ (16-25 tuổi), đối tượng học sinh/sinh viên chiếm tỷ lệ cao (17,2%) và lây truyền chủ yếu qua quan hệ tình dục chiếm 97,6%.
Để ứng phó, chiến lược tăng cường các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS ở học sinh sinh viên của các trường là một trong những ưu tiên hàng đầu tại Cần Thơ trong năm nay và những năm tiếp theo, nhằm cung cấp cho các em kiến thức cơ bản về HIV/AIDS để biết phòng tránh lây nhiễm HIV, đồng thời có những thông tin chính xác về các dịch vụ tư vấn xét nghiệm, dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP) và điều trị HIV nếu không may nhiễm HIV.
Ông Dáp Thanh Giang, Trưởng khoa Phòng, chống HIV/AIDS, CDC Cần Thơ chia sẻ: “Hoạt động truyền thông tại các trường đại học, cao đẳng là một trong những hoạt động trọng tâm của chương trình dự phòng lây nhiễm HIV mà Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố Cần Thơ đang hướng đến. Cụ thể, trong năm 2022, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố Cần Thơ đã duy trì mạng lưới tiếp cận viên tại 13 trường đại học, cao đẳng với 62 cộng tác viên là những cán bộ Đoàn Thành niên, Hội Sinh viên, Trưởng nhóm câu lạc bộ chủ chốt tại các trường. Về phía nhà trường, tổ chức truyền thông HIV/AIDS trong các buổi sinh hoạt công dân đầu khóa, xây dựng các góc truyền thông về HIV/AIDS. Thường xuyên đăng tải các nội dung kiến thức HIV, tình dục an toàn, PrEP, ARV trên các phương tiện thông tin đại chúng (Website, Fanpage). Định kỳ truyền thông một số nội dung: kiến thức chung về HIV (đường lây, nhóm đối tương, hành vi nguy cơ…), hướng dẫn sử dụng bao cao su đúng cách, cập nhật Luật Phòng, chống HIV/AIDS, tư vấn xét nghiệm HIV, một số dịch vụ dự phòng HIV.”
Trong chiến lược dự phòng và giảm thiểu lây nhiễm HIV/AIDS trong nhóm học sinh-sinh viên năm 2023, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Thành Phố Cần Thơ (CDC Cần Thơ), Trung tâm Nâng cao Chất lượng Cuộc sống (LIFE) phối hợp với Đại học Cần Thơ tổ chức sự kiện SAFE-UNI Festival - Sắc Màu Tự Hào (Color of Me) với sự tài trợ của PEPFAR thông qua dự án Hỗ trợ địa phương phát triển và cung cấp dịch vụ về HIV và chăm sóc sức khỏe hiệu quả, thích ứng và bền vững (dự án USAID/LADDERS). SAFE-UNI Festival Cần Thơ ngày 2/4/2023 thu hút sự tham gia của đại diện lãnh đạo cơ quan ban ngành địa phương, và gần 1.000 học sinh sinh viên đến từ 13 trường Đại học- Cao đẳng trong thành phố. Sự kiện lần này mang đến một sân chơi đầy sắc màu và đáng nhớ dành cho các bạn trẻ.
Thạc sĩ Nguyễn Nguyên Như Trang – Giám đốc Trung tâm LIFE nhấn mạnh – “Sự kiện SAFE-UNI Festival Cần Thơ lần này là một hoạt động lớn nhất trước giờ, mang tính dấu mốc, giúp các bạn sinh viên khắp Cần Thơ giao lưu kết nối, tự tin thể hiện màu sắc bản thân, học hỏi những kiến thức liên quan đến HIV, STIs, PrEP, tình dục an toàn và kết nối với những dịch vụ sức khỏe HIV/AIDS cộng đồng tại địa phương. Đồng thời, hoạt động này cũng là một trong những nội dung quan trọng trong kế hoạch hỗ trợ kỹ thuật, phát triển cộng đồng cho CDC và các tổ chức cộng đồng tại Cần Thơ của dự án Trung tâm LIFE.”
Anh Micky Mai – Quản lý Truyền thông của trung tâm LIFE cho biết: “Tham gia sự kiện, sinh viên các trường hòa mình vào không khí tưng bừng vui tươi, tôn vinh sự đa dạng, tinh thân đoàn kết và tình yêu thương. Thời tiết nắng nhưng không ngăn cản các bạn hào hứng tham gia các hoạt động tập thể ngoài trời đa dạng và thú vị như “Tô màu hạnh phúc” – thỏa sức thể hiện cá tính và ước mơ của bản thân qua họa hình sáng tạo trên áo thun, hay được chơi game, tương tác tại các gian hàng truyền thông đầy màu sắc để tìm hiểu thông tin về các tổ chức cộng đồng CBO địa phương và sử dụng tại chỗ dịch vụ tư vấn xét nghiệm HIV và PrEP. CDC Cần Thơ Không chỉ tình nguyện ký tên vào cam kết “Yêu an toàn”, toàn bộ sinh viên 13 trường cùng nhau tham gia diễu hành “SẮC MÀU TỰ HÀO” cùng đại biểu khách mời danh dự đến từ Cục Phòng, chống HIV/AIDS, đơn vị tài trợ USAID, TW Đoàn Thanh niên Cộng sản HCM, CDC Cần Thơ, trung tâm LIFE ….và khách mời người nổi tiếng. Quan trọng hơn, các bạn sinh viên đã được học hỏi, trao đổi và chia sẻ kiến thức, thông tin về tình dục an toàn, kiến thức về HIV/AIDS, về điều trị dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP) với cách thể hiện hết sức sinh động, hấp dẫn và gần gũi thân thiện qua phần thi “Rung Chuông Vàng”.
Sự xuất hiện giao lưu của Hoa hậu – Siêu mẫu Minh Tú cùng với tiết mục của Lynk Lee và nhóm First GENE cũng là điểm nhấn đẹp của SAFE-UNI Festival Cần Thơ, “đốt cháy” hội trường Rùa của Đại học Cần Thơ, xứng đáng với sự chờ đợi và hâm mộ của gần 1.000 bạn trẻ. Minh Tú tha thiết thể thiện tình cảm yêu mến dành cho các bạn sinh viên Cần Thơ, hóm hỉnh chia sẻ câu chuyện và trải nghiệm về cộng đồng LGBT và chuyện “YÊU”, đồng thời cũng không quên nhắc nhở các bạn trẻ yêu bản thân hơn, chủ động bảo vệ mình và luôn tìm kiếm sự giúp đỡ, đặc biệt là các vấn đề sức khỏe. Ca sĩ Lynk Lee gửi gắm thông điệp – “hãy dũng cảm luôn sống là chính mình và hết mình cho tuổi trẻ, xét nghiệm HIV và kiểm tra sức khỏe định kỳ, và liên hệ với các tổ chức cộng đồng gần bạn để được hỗ trợ về các dịch vụ HIV bảo mật và miễn phí qua các trang mạng xã hội và ứng dụng D.Health”. First GENE kêu gọi các bạn Gen Z hãy luôn chủ động YÊU an toàn, không bao giờ quên Ba Con Sói, và tìm hiểu sử dụng PrEP.
Giao lưu cùng các bạn sinh viên tại SAFE-UNI Festival Cần Thơ, Ths.Bs Cao Kim Thoa - Phó Trưởng phòng Dự phòng lây nhiễm HIV, Cục VAAC chia sẻ: “Chiến lược quốc gia phòng, chống HIV/AIDS đến năm 2030 cũng đã xác định nhóm người trẻ và đặc biệt là nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới MSM là những đối tượng cần được ưu tiên trong can thiệp dự phòng HIV và STIs. Do tiếp cận nhóm quần thể này khó hơn các nhóm quần thể đích khác nếu không có sự tham gia tích cực của các nhóm tổ chức cộng đồng mà thành viên cốt cán là các đồng đẳng MSM. Chúng tôi muốn cảnh báo mạnh mẽ tình trạng nam quan hệ tình dục đồng giới ở lứa tuổi học sinh, sinh viên. Chúng tôi muốn đẩy mạnh truyền thông, muốn các nhà trường cùng phối hợp tuyên truyền rộng rãi. Tôi cho rằng, nội dung này cần đưa vào nội dung môn học về giáo dục giới tính để các bạn nam đồng giới hiểu đúng, có biện pháp phòng tránh nguy cơ nhiễm HIV. Hoạt động truyền thông lớn như SAFE-UNI Festival mang ý nghĩa đột phá khi CDC Cần Thơ có thể huy động sự tham gia thiết thực của sinh viên 13 trường ĐH-CĐ để nâng cao nhận thức tạo cầu, giới thiệu và kết nối dịch vụ dự phòng điều trị HIV& STIs, nhằm giảm thiểu lây nhiễm trong giới trẻ. Với sự tham gia tích cực, những thông tin, kiến thức cực kì bổ ích của chương trình là hành trang rất quan trọng góp phần bảo vệ sức khỏe, xây dựng tương lai cho các bạn sinh viên hiện tại và mai sau.”
SAFE-UNI Festival Cần Thơ lắng nghe mong muốn và nguyện vọng của các bạn sinh viên. Bạn Nguyễn Văn T – sinh viên năm 2 trường ĐH Cần Thơ đề xuất – “Người trẻ nói chung và sinh viên chúng em nói riêng mong muốn được tiếp cận thông qua các cuộc tổ chức sự kiện tại các trường giống SAFE-UNI Fest, để được cung cấp các thông tin sàng lọc nguy cơ cao đối với lây nhiễm HIV, STIs, được giới thiệu về dịch vụ và cách tiếp cận dịch vụ PrEP, PEP, ARV, và được cung cấp thông tin liên hệ của cơ sở cung cấp dịch vụ như là cơ sở y tế và các tổ chức cộng đồng.” Thêm vào đó, việc cung cấp dịch vụ cho sinh viên cũng cần rất linh hoạt thuận tiện giờ giấc, đặc biệt là cho nhóm MSM dễ tiếp cận bao gồm: Cung cấp dịch vụ tư vấn xét nghiệm HIV trực tiếp tại tổ chức cộng đồng và cơ sở y tế, có thể đặt lịch khám qua nền tảng công nghệ thông tin; Phối hợp cung cấp dịch vụ PrEP và ARV trực tiếp tại chỗ với tư vấn, sàng lọc nguy cơ nhiễm HIV, khám chuẩn bị điều trị qua hình thức PrEP online (địện thoại trao đổi trực tiếp, SMS, Zalo hoặc Zoom,…) để tăng cường tiếp cận dịch vụ của các sinh viên có nguy cơ cao nhiễm HIV; Cung cấp dịch vụ xét nghiệm HIV và PrEP lưu động tại các tụ điểm, các địa điểm tổ chức sự kiện cho học sinh, sinh viên.
Thông tin thêm về CDC Cần Thơ
Ông Huỳnh Minh Trúc – Giám đốc CDC Cần Thơ cho biết Trong những năm gần đây, với sự hỗ trợ kỹ thuật của Trung tâm Nâng cao Chất lượng Cuộc sống (LIFE), Trung tâm kiểm soát bệnh tật Cần Thơ (CDC Cần Thơ) phối hợp vơi các cơ quan ban ngành địa phương, chủ động triển khai hàng loạt chương trình và hoạt động can thiệp nhằm ứng phó với tình hình dịch HIV trẻ hóa và diễn biến phức tạp, bao gồm: (i) xây dựng và phát triển hệ thống tổ chức cộng đồng đủ năng lực để nâng cao hiệu quả truyền thông, tiếp cận và cung cấp các dịch vụ HIV/AIDS tại cộng đồng, (ii) kết nối, thiết lập và tăng cường quan hệ hợp tác hiệu quả giữa cộng đồng và hệ thống y tế công tại địa phương (C2P), (iii) trau dồi, củng cố năng lực chuyên môn của đội ngũ cán bộ y tế và quản lý và (iv) phối hợp đa ngành triển khai các chiến lược truyền thông SAFE, trong đó có SAFE-AROUND U (tiếp cận nhóm trẻ trên mạng xã hội), SAFE-ZONE (can thiệp cho nhóm công nhân lao động trẻ ) và SAFE-UNI (truyền thông cho nhóm học sinh sinh viên). Nhờ đó, Cần Thơ đã chủ động học hỏi và áp dụng triển khai hiệu quả các mô hình truyền thông HIV/AIDS mới nhằm thu hẹp khoảng trống về kiến thức, thái độ về HIV/AIDS trên nhóm đối tượng học sinh sinh viên.
Một số hình ảnh tại sự kiện
Thạc sĩ Nguyễn Nguyên Như Trang – Giám đốc Trung tâm LIFE và đại diện CDC Cần Thơ tặng quà Hoa hậu – Siêu mẫu Minh Tú.
Các thành viên Ban tổ chức sự kiện
Tại các gian hàng của các nhóm CBO
Hoa hậu – Siêu mẫu Minh Tú thăm gian hàng của G.Link Cần Thơ
Sinh viên các trường háo hức trong ngày hội
Toàn cảnh
