Trong hai ngày 26-27/9/2022, tại Cần Thơ, được sự hỗ trợ của tổ chức CDC Hoa Kỳ, Cục Phòng, chống HIV/AIDS tổ chức khóa tập huấn về truyền thông, can thiệp dự phòng lây nhiễm HIV cho khách hàng nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM) sử dụng chất khi quan hệ tình dục (Chemsex) cho các đồng đẳng viên tiếp cận nhóm khách hàng nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM) của 05 tỉnh, thành phố có số lượng MSM cao: Sóc Trăng, Cần Thơ, Kiên Giang, An Giang, Đà Nẵng. Giảng viên Khóa tập huấn là các chuyên gia
Sử dụng chất khi quan hệ tình dục (chemsex) là cụm từ chỉ việc sử dụng có chủ ý các chất hóa học thường là các chất ma túy kích thích trong hoạt động tình dục, chủ yếu ở nhóm nam có quan hệ tình dục đồng giới (MSM) nhằm tăng sự tự tin trong quan hệ tình dục, tăng khoái cảm tình dục, có thể quan hệ tình dục với thời gian dài hơn và với nhiều bạn tình hơn. Các chất được sử dụng ngay trước hoặc trong lúc quan hệ tình dục.
Việc sử dụng chất khi quan hệ tình dục có thể xảy ra ở cả người nam và người nữ, kể cả người đồng tính và dị tính. Các con số ước lượng tỉ lệ người sử dụng chất liên quan đến hành vi tình dục là không chính xác do sai lệch chọn mẫu và do mức độ chân thật của câu trả lời. Tuy nhiên điều mà mọi nghiên cứu đều công nhận là tỉ lệ sử dụng chất liên quan đến tình dục thường xảy ra ở nam nhiều hơn nữ. Các chất thường sử dụng như cần sa, methamphetamine, popper hay viagra và thường xảy ra ở người nam đồng tính hơn người nam dị tính như GHB, ketamine và các chất kích thích như methamphetamine, mephedrone, MDMA, cocaine, popper và viagra.
Sở dĩ ở MSM tỉ lệ sử dụng chất cao là do quan hệ tình dục ở nhóm này có nhiều rào cản và những người MSM muốn sử dụng chất để vượt qua các rào cản và có cảm nhận khác biệt. Những rào cản có thể là rào cản về tâm lí (như tự cảm thấy khởi đầu quan hệ tình dục đồng giới có vẻ khó khăn hơn quan hệ tình dục khác giới); về xã hội (hai người có quan hệ tình dục đồng giới cảm thấy mình có thể bị kì thị về hành vi này); về thể chất (giao hợp qua hậu môn có thể bị đau hơn so với quan hệ qua âm đạo, đòi hỏi dương vật phải cương cứng hơn). MSM cũng muốn thực hành những hành vi khác biệt (như đưa nắm tay vào hậu môn hoặc các bạo hành tình dục khác) và mong muốn có những cảm xúc đặc biệt nên dễ dàng bị lôi kéo vào sử dụng chất, kể cả chất có tính chất hướng thần và không hướng thần.
Tham dự và phát biểu khai mạc lớp tập huấn, TS.BS. Nguyễn Thị Minh Tâm, Trưởng Phòng Dự phòng lây nhiễm HIV, Cục Phòng, chống HIV/AIDS cho biết: Sử dụng ma túy tổng hợp nói chung và các chất kích thích dạng Amphetamine (ATS) nói riêng đang là một vấn đề khá phức tạp ở nhiều quốc gia trên thế giới và Việt Nam. Theo báo cáo của nhiều quốc gia trên thế giới, trong số người sử dụng ma túy tổng hợp, phần lớn họ sử dụng và lạm dụng các chất kích thích dạng Amphetamine. Với xu hướng ra đời liên tục của nhiều loại ma túy tổng hợp mới cũng như sự gia tăng số người lạm dụng ma túy tổng hợp, việc lạm dụng ma túy tổng hợp đã không chỉ ảnh hưởng đến người bệnh, làm giảm chất lượng cuộc sống mà còn ảnh hưởng đến gia đình, cộng đồng, ảnh hưởng đến sự ổn định xã hội, kinh tế và chính trị. Một số người bệnh có rối loạn tâm thần là những tác động tiêu cực dễ thấy và là bệnh lý cùng như nguyên nhân tử vong thường gặp ở người lạm dụng ATS. Tình trạng sử dụng chất kích thích trong nhóm quan hệ tình dục đồng giới nam (“ChemSex” hoặc High Fun…) còn làm giảm tỷ lệ sử dụng bao cao su, quan hệ tình dục tập thể và các hành vi tình dục nguy cơ cao khác, do đó làm tăng khả năng lây truyền HIV và viêm gan. Các hành vi tình dục không an toàn bao gồm cả quan hệ tình dục không được bảo vệ, quan hệ tình dục dẫn đến tổn thương hậu môn hoặc trực tràng do các cuộc quan hệ tình dục kéo dài, thường xuyên và thô bạo hơn dưới tác động của chất kích thích, có thể làm tăng nguy cơ các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục trong nam quan hệ tình dục với nam (MSM), bao gồm cả lây nhiễm viêm gan C trong nhóm MSM nhiễm HIV. Việc tăng cường truyền thông, can thiệp dự phòng lây nhiễm HIV cho MSM sử dụng Chemsex là hết sức cần thiết.
Ts. Tâm cũng mong muốn, thông qua khóa tập huấn, các đồng đẳng viên tiếp cận nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới sẽ được cung cấp các kiến thức cơ bản về sử dụng chất, hành vi quan hệ tình dục, nguy cơ của hành vi trong cộng đồng nam quan hệ đồng giới; các nguyên tắc truyền thông cơ bản về phòng, chống HIV/AIDS cho nhóm MSM; biết được mối quan hệ giữa Ma tuý - Chemsex - HIV và bệnh nhiễm lây qua đường tình dục. Đồng thời, sẽ triển khai được một số can thiệp giảm tác hại cho khách hàng sử dụng chemsex; Tổ chức triển khai quy trình tiếp cận mạng lưới xã hội trong phòng, chống HIV/AIDS.
Ths. Trần Thanh Tùng, Phòng Dự phòng lây nhiễm HIV, Cục Phòng, chống HIV/AIDS chia sẻ về tình hình HIV ở Việt Nam và trên thế giới, đặc biệt tình hình lây nhiễm HIV trong nhóm MSM
Ông Tùng Văn Lưu Khiết, Doanh nghiệp xã hội Sắc màu cuộc sống chia sẻ về những khái niệm cơ bản về giới và đa dạng tính dục.
Ths. Đoàn Trúc Quỳnh, Đại học Y dược TP.HCM chia sẻ về Chemsex, tác động-tác hại và cách giảm hại khi tham gia Chemsex
Cũng tại khóa tập huấn, giảng viên và các học viên cùng thảo luận chung về bệnh đậu mùa khỉ; tình hình, giải pháp dự phòng, tiếp cận dịch vụ HIV/AIDS trong thời gian tới và thực hành các kỹ năng tư vấn.
