Ngày 20/6/2024, tại Hà Nội đã diễn ra Lễ bàn giao thuốc ARV cho Bộ Y tế Việt Nam từ Chính phủ Úc trong hợp tác với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Đây là sự kiện hết sức quan trọng và ý nghĩa trong bối cảnh công tác mua sắm thuốc ARV điều trị người nhiễm HIV tại Việt Nam đang gặp một số khó khăn.
Tham dự sự kiện có bà Đào Hồng Lan, Bộ trưởng Bộ Y tế; Bà Phan Thị Thu Hương, Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS cùng đại diện các Vụ, Cục có liên quan.
Về phía các tổ chức quốc tế có Bà Angela Pratt, Trưởng Đại diện Văn phòng Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam; Bà Ged Kearney, Nghị sĩ, đồng Bộ trưởng phụ trách Y tế và Người cao tuổi Úc cùng các chuyên gia đến từ Tổ chức Y tế thế giới và Đại sứ quán Úc.
Công tác điều trị thuốc ARV cho người nhiễm HIV được triển khai tại Việt Nam đến nay đã hơn 20 năm. Trong những năm gần đây, trung bình mỗi năm có trên 10.000 người nhiễm HIV được đưa vào điều trị thuốc ARV. Từ năm 2019, Việt Nam bắt đầu chuyển giao chi phí thuốc ARV và các dịch vụ điều trị ARV do BHYT chi trả.
Từ năm 2020, phác đồ ARV được thực hiện tối ưu theo khuyến cáo của WHO. Thuốc Acriptega là thuốc viên kết hợp phác đồ tối ưu điều trị nhiễm HIV. Hiện nay, có khoảng 85% người bệnh đang sử dụng phác đồ tối ưu này, bao gồm cả điều trị cho phụ nữ mang thai nhiễm HIV. Phác đồ này cũng đã được BHYT chi trả.
Đến tháng 12/2023, toàn quốc có 178.941 người bệnh HIV đang điều trị thuốc ARV, trong số này có 176.232 người lớn và 2.709 trẻ em. Người nhiễm HIV hiện đang được điều trị ARV tại 522 cơ sở y tế ngoài cộng đồng, trong trại giam, trại tạm giam, cơ sở cai nghiện bắt buộc. Tỷ lệ người bệnh điều trị ARV có tải lượng HIV dưới ngưỡng ức chế luôn được duy trì ở mức cao trên 95% qua các năm. Năm 2023, tỷ lệ này là 98%. Điều này thể hiện hiệu quả điều trị ARV ở mức độ tốt. Tỷ lệ duy trì điều trị thuốc ARV tại Việt Nam luôn đạt kết quả tốt, tính đến tháng 9/2023 đạt 97,1%.
Đây là khoản viện trợ phi dự án do WHO hỗ trợ cho Việt Nam dưới hình thức hàng viện trợ. Việc mua sắm, đấu thầu thuốc này do WHO trực tiếp thực hiện. Đây là thuốc đã có số đăng ký lưu hành tại Việt Nam. Đơn vị trúng thầu là Công ty Cổ phần Dược phẩm Trung ương Codupha. Đơn vị chịu trách nhiệm phân phối thuốc đến 5 tỉnh/thành phố gồm Bến Tre, Cần Thơ, Hà Nội, Hồ Chí Minh, Thanh Hóa và 5 tỉnh sẽ làm đầu mối tiếp nhận thuốc để điều trị cho người bệnh HIV tại 5 tỉnh/thành phố và các tỉnh/thành phố khác theo quyết định điều phối của Cục Phòng, chống HIV/AIDS. Cục Phòng, chống HIV/AIDS chịu trách nhiệm về hướng dẫn sử dụng thuốc đúng mục đích, an toàn; hướng dẫn các đơn vị triển khai, phân phối tới đúng đối tượng hưởng lợi, đảm bảo hiệu quả, không bị chồng chéo, trùng lắp và đúng các quy định chuyên môn hiện hành, không được bán thuốc viện trợ ra thị trường.
Tại buổi lễ thay mặt ngành y tế Việt Nam, Bộ trưởng Đào Hồng Lan trân trọng gửi lời cảm ơn đến Chính phủ và nhân dân Úc, đến Tổ chức Y tế thế giới vì món quà quý giá, kịp thời đã dành cho người bệnh HIV tại Việt Nam. Trong bối cảnh có một số khó khăn trong việc mua sắm thuốc ARV điều trị người nhiễm HIV thì việc WHO hỗ trợ thuốc Acriptega – một loại thuốc ARV phác đồ bậc 1 ưu tiên là rất cần thiết cho công tác điều trị người bệnh HIV hiện nay.
Cũng tại buổi lễ, Bà Angela Pratt đánh giá cao những nỗ lực của Bộ Y tế Việt Nam trong việc giải quyết, tháo gỡ các nút thắt trong tiến trình mua sắm, đấu thầu thuốc ARV. Bà khẳng định: Việt Nam đang đi đúng hướng để đạt được các mục tiêu 95-95-95 về phòng chống HIV vào năm 2030. WHO cam kết tiếp tục đồng hành cùng Bộ Y tế Việt Nam không để tình trạng ngừng thuốc xảy ra.
Thay mặt Chính phủ Úc, bà Ged Kearney, Nghị sĩ, đồng Bộ trưởng phụ trách Y tế và Người cao tuổi Úc thể hiện mong muốn mối quan hệ hợp tác y tế giữa hai bên ngày càng được thúc đẩy.
Tại buổi lễ, anh Nguyễn Anh Tú điều phối chương trình thanh niên tại Mạng lưới Người sống với HIV Việt Nam (VNP+), thay mặt cho mạng lưới VNP+ nhấn mạnh: Với người nhiễm HIV thuốc ARV là hơi thở. Thuốc ARV đã giúp những người đang sống với HIV có sức khỏe tốt và có thể học tập, làm việc, đóng góp công sức cho cộng đồng và xã hội một cách tốt hơn.
Theo anh Nguyễn Anh Tú, việc Tổ chức Y tế thế giới thông qua nguồn tài chính của Chính phủ Úc hỗ trợ thuốc TLD là một thông tin rất vui, rất ý nghĩa đối với các thành viên của mạng lưới và những người đang sống với HIV tại Việt Nam. Sự kiện này tạo niềm tin và động lực sống cho những người bệnh. Để họ cảm thấy không hề đơn độc trong cuộc chiến với bệnh tật.
"Chúng tôi hiểu rằng, bên cạnh chúng tôi, luôn có Bộ Y tế, có những người bạn đến từ các quốc gia trên thế giới sát cánh cùng chúng tôi chiến đấu, chống lại căn bệnh thế kỷ này. Minh chứng cho sự quan tâm của Đảng, Chính phủ đối với người bệnh. Thể hiện sự hảo tâm Chính phủ Úc, người dân Úc và các Tổ chức quốc tế cho công tác phòng chống HIV tại Việt Nam"- anh Nguyễn Anh Tú nhấn mạnh.
"Chúng tôi Mạng lưới Người sống với HIV tại Việt Nam - VNP+ cam kết: Vận động người bệnh tuân thủ điều trị theo hướng dẫn, chỉ định của cán bộ y tế; Tham gia Bảo hiểm y tế để duy trì điều trị"- anh Nguyễn Anh Tú nói.
Hiện nay Bộ Y tế đang quyết liệt thúc đẩy việc mua sắm thuốc ARV từ nguồn Bảo hiểm y tế và vừa hoàn thành việc đàm phán giá thuốc ARV đợt 1. Dự kiến từ tháng 6 đến tháng 8 sẽ có 14,5 triệu viên thuốc được cung cấp để điều trị cho người bệnh HIV. Số thuốc còn lại sẽ được đấu thầu tập trung cấp quốc gia, để kịp thời nối tiếp đảm bảo người nhiễm HIV đang điều trị không bị gián đoạn thuốc.
Trong thời gian tới Bộ Y tế sẽ tiếp tục chiến lược mở rộng điều trị ARV trong ngày, điều trị ARV nhanh cho tất cả các trường hợp nhiễm HIV được phát hiện; đồng thời tiếp tục tháo gỡ các vướng mắc trong quá trình mua sắm thuốc ARV nhằm duy trì cung ứng thuốc ARV đảm bảo điều trị ARV ở người bệnh HIV được liên tục.
