Phương pháp xét nghiệm huyết thanh học để phát hiện sự hiện diện của kháng thể kháng HIV và/hoặc kháng nguyên HIV trong máu hoặc các dịch tiết để xác định tình trạng nhiễm HIV ở người lớn và trẻ em trên 18 tháng tuổi.
Căn cứ theo tiểu mục 1 Mục 1 Chương I Phần II Hướng dẫn quốc gia xét nghiệm HIV ban hành kèm theo Quyết định 2674/QĐ-BYT năm 2018 quy định về các chiến lược xét nghiệm như sau:
1. Các chiến lược xét nghiệm
Xét nghiệm huyết thanh học HIV được tiến hành theo những chiến lược khác nhau tùy thuộc vào mục đích xét nghiệm, tỉ lệ hiện nhiễm HIV của quần thể xét nghiệm.
Sơ đồ thực hiện các chiến lược xét nghiệm áp dụng theo hướng dẫn quy định tại phụ lục 1 ban hành kèm theo hướng dẫn này.
1.1. Chiến lược I:
- Áp dụng cho sàng lọc nhiễm HIV trong an toàn truyền máu, người cho mô và bộ phận cơ thể, tinh trùng, noãn và phôi. Đối với an toàn truyền máu tuân thủ theo các quy định hiện hành về hoạt động truyền máu và sàng lọc đơn vị máu an toàn.
- Mẫu được coi là phản ứng với chiến lược I khi mẫu đó có phản ứng với một xét nghiệm bằng sinh phẩm có độ nhạy cao. Sinh phẩm dùng cho xét nghiệm sàng lọc máu theo quy định tại Mục 3, Chương I, Hướng dẫn này.
1.2. Chiến lược II:
- Áp dụng cho giám sát dịch tễ học HIV.
- Mẫu được coi là dương tính với chiến lược II khi mẫu đó có phản ứng với cả hai loại sinh phẩm có nguyên lý hoặc chuẩn bị kháng nguyên khác nhau. Sinh phẩm dùng cho xét nghiệm giám sát dịch tễ học HIV theo quy định tại Mục 3, Chương I, Hướng dẫn này.
- Kết quả xét nghiệm này chỉ dùng cho mục đích giám sát dịch tễ không thông báo cho người được làm xét nghiệm.
- Chỉ được thông báo kết quả cho người được làm xét nghiệm khi tiếp tục thực hiện xét nghiệm bằng sinh phẩm thứ ba theo quy định của chiến lược III.
1.3. Chiến lược III:
- Áp dụng cho chẩn đoán nhiễm HIV.
- Mẫu được coi là dương tính với chiến lược III khi mẫu đó có phản ứng với cả ba loại sinh phẩm có nguyên lý hoặc chuẩn bị kháng nguyên khác nhau. Sinh phẩm dùng cho xét nghiệm chẩn đoán nhiễm HIV theo quy định tại Mục 3, Chương I, Hướng dẫn này.
Thông tin chi tiết về phương cách xét nghiệm HIV:
Phương cách xét nghiệm là tổ hợp và thứ tự thực hiện xét nghiệm bằng các sinh phẩm cụ thể đã được lựa chọn theo từng chiến lược xét nghiệm.
Hiện nay, các phòng xét nghiệm sàng lọc hay khẳng định đều áp dụng chiến lược III (áp dụng cho chẩn đoán nhiễm HIV): Mẫu được coi là dương tính với chiến lược III khi mẫu đó có phản ứng với cả ba loại sinh phẩm có nguyên lý hoặc chuẩn bị kháng nguyên khác nhau.
Xét nghiệm chẩn đoán HIV bằng phương pháp huyết thanh học tại Bệnh viện đa khoa MEDLATEC
Thực hiện xét nghiệm HIV bằng phương pháp huyết thanh học tại MEDLATEC nhanh chóng, chính xác, bảo mật, an toàn.
Thứ tự thực hiện xét nghiệm bằng các sinh phẩm được lựa chọn trong một phương cách xét nghiệm cần bảo đảm nguyên tắc: sinh phẩm sàng lọc đầu tiên phải có độ nhạy cao, các sinh phẩm bổ sung phải có độ đặc hiệu cao ưu tiên các sinh phẩm có độ nhạy cao, tránh lựa chọn các sinh phẩm có cùng nhược điểm như âm tính giả hoặc dương tính giả trong cùng một phương cách.
Ý nghĩa của kết quả xét nghiệm HIV
- Kết quả xét nghiệm HIV âm tính: Bệnh nhân không bị nhiễm HIV tại thời điểm xét nghiệm. Tuy nhiên cần lưu ý cần khai thác kỹ tiền sử nguy cơ để loại trừ giai đoạn cửa sổ.
- Kết quả xét nghiệm sàng lọc HIV dương tính: lúc này chưa được phép đưa ra kết luận về tình trạng nhiễm HIV của bệnh nhân. Mẫu bệnh phẩm được xét nghiệm tiếp với 02 sinh phẩm khác trong phương cách để khẳng định tình trạng nhiễm, hoặc gửi mẫu lên phòng xét nghiệm khẳng định.
- Kết quả xét nghiệm khẳng định dương tính (theo chiến lược III): bệnh nhân bị nhiễm HIV. Chỉ phòng xét nghiệm được Bộ Y tế cấp phép làm xét nghiệm khẳng định HIV thì kết quả dương tính theo chiến lược III mới có giá trị.
- Kết quả xét nghiệm không xác định: chưa xác định được sự có mặt của kháng thể/kháng nguyên HIV trong máu, có thể không nhiễm HIV hoặc đã nhiễm HIV ở giai đoạn cửa sổ. Tư vấn hẹn bệnh nhân đến lấy mẫu xét nghiệm lại sau 14 ngày theo quy định.
