Điện Biên cần tiếp tục đẩy mạnh triển khai các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS

Đó là chỉ đạo của Th, Bs Võ Hải Sơn, Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS trong chuyến thăm và làm việc của Đoàn cán bộ của Cục Phòng, chống HIV/AIDS và UNAIDS Việt Nam tại tỉnh Điện Biên.
 

Ngày 13/7/2027, Đoàn cán bộ của Cục Phòng, chống HIV/AIDS đã có chuyến thăm và làm việc tại tỉnh Điện Biên. Tham dự đoàn làm việc có Lãnh đạo, Đại diện các Phòng chuyên môn của Cục Phòng, chống HIV/AIDS và bà Maria Elenna Filio Borrmeo – Giám đốc quốc gia Chương trình phối hợp của Liên hợp quốc về HIV/AIDS (UNAIDS) tại Việt Nam.

Ths.Bs Võ Hải Sơn, Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS làm trưởng đoàn. 
Tham gia làm việc cùng đoàn công tác về phía tỉnh Điện Biên có Bs Lường Văn Kiên - Phó Giám đốc Sở Y tế; BSCKII Đoàn Ngọc Hùng, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Điện Biên và các cán bộ đại diện cho Phòng Nghiệp vụ Y của Sở Y tế; Lãnh đạo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh; Khoa Phòng, chống HIV/AIDS;  Trung tâm Y tế các huyện Điện Biên và thành phố Điện Biên Phủ.
 
BSCKII Đoàn Ngọc Hùng, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Điện Biên báo cáo kết quả với đoàn công tác
Báo cáo kết quả công tác phòng, chống HIV/AIDS của tỉnh Điện Biên, BSCKII Đoàn Ngọc Hùng, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Điện Biên cho biết: Tính đến tháng 06/2023 lũy tích các trường hợp nhiễm HIV tại Điện Biên là 7.737 trường hợp, số người nhiễm HIV còn sống quản lý được là 3.392 người, ước tính có 3.619 người nhiễm HIV đang còn sống trong cộng đồng. Như vậy hiện đã có khoảng 93,73% người nhiễm HIV biết tình trạng nhiễm HIV của mình. Trong 6 tháng năm 2023 phát hiện 48 trường hợp nhiễm HIV, (tăng 16 trường hợp so với cùng kỳ năm 2022). Hiện nay có 120/129 xã, phường, thị trấn của 10/10 huyện, thị xã, thành phố trên địa bàn tỉnh có người nhiễm HIV. Tỷ lệ người nhiễm HIV còn sống quản lý được trong tổng dân số Điện Biên là 0,52%.
Đường lây truyền HIV ở tỉnh Điện Biên đã có sự thay đổi, cao nhất là lây truyền qua đường tình dục, tiếp theo là qua đường máu. Nhiễm HIV qua đường tình dục 6 tháng đầu năm 2023 chiếm 53,06 %.
Trong thời gian qua, Sở Y tế đã tham mưu xây dựng và trình UBND tỉnh ban hành các văn bản chỉ đạo thực hiện công tác phòng, chống HIV/AIDS trên địa bàn toàn tỉnh: Kế hoạch số 491/KH-UBND ngày 26/02/2021 của UBND tỉnh Điện Biên về việc Bảo đảm tài chính thực hiện Chiến lược quốc gia chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030; Kế hoạch số 598/KH-UBND ngày 08/03/2021 của UBND tỉnh Điện Biên về kế hoạch phòng chống HIV/AIDS giai đoạn 2021 - 2030 của tỉnh Điện Biên thực hiện Chiến lược Quốc gia chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030; Kế hoạch số 794/KH-UBND ngày 10/03/2023 của UBND tỉnh Điện Biên về kế hoạch phòng chống HIV/AIDS năm 2023 trên địa bàn tỉnh Điện Biên. Sở Y tế và Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cũng đã cụ thể hóa các văn bản chỉ đạo của UBND tỉnh bằng các chương trình, kế hoạch của đơn vị; ban hành nhiều văn bản hướng dẫn để triển các hoạt động phòng chống HIV/AIDS, đồng thời phối hợp, đôn đốc, hướng dẫn thực hiện chỉ tiêu kế hoạch năm 2023 cho các đơn vị tuyến huyện thị.
Thời gian qua, tỉnh Điện Biên đã không ngừng củng cố và kiện toàn hệ thống  cung cấp dịch vụ phòng chống HIV/AIDS. Hiện toàn tỉnh có 12 phòng tư vấn xét nghiệm HIV; Đặc biệt 9/10 huyện, thị, thành phố đã có phòng xét nghiệm HIV khẳng định nhiễm HIV và chẩn đoán nhiễm HIV nhanh trong 1,5 giờ, nhờ đó có thể đưa bệnh nhân vào điều trị ARV ngay trong ngày. Toàn tỉnh có 8 cơ sở điều trị và 35 cơ sở cấp phát thuốc Methadone. Có 11 phòng khám ngoại trú điều trị HIV/AIDS. Thực hiện tư vấn, xét nghiệm sàng lọc HIV tại 102 xã, phường. Nhờ vậy việc tiếp cận các dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS của người dân khá thuận lợi.
Về cung cấp các dịch vụ can thiệp phòng, chống HIV/AIDS: 6 tháng đầu 2023 thực hiện xét nghiệm được 15.110/20.000 mẫu giám sát phát hiện đạt 75,55% chỉ tiêu kế hoạch, có 48 mẫu khẳng định dương tính với HIV (tỷ lệ 0,31%). Các hoạt động can thiệp giảm tác hại được duy trì tại 129 xã, như cung cấp bơm kim tiêm sạch, bao cao su, chất bôi trơn cho các đối tượng nguy cơ cao gồm người nghiện chích ma túy, người bán dâm và nam quan hệ tình dục đồng giới. Hiện có 737/881 thôn, bản có nhân viên y tế thôn bản theo Quyết định số 17/2020/UBND 09/9/2020 của UBND tỉnh chiếm 83,7%. 
Tỉnh Điện Biên cũng đang duy trì 08 cơ sở điều trị, 35 cơ sở cấp phát thuốc Methadone. Lũy tích bệnh nhân đã từng vào điều trị Methadone là 8.020 bệnh nhân; Trong 6 tháng đầu năm đã khởi liều cho 26 bệnh nhân. Hiện đang quản lý, điều trị cho 2.349 bệnh nhân. Sau khi bệnh nhân đã được khởi liều tại cơ sở điều trị ổn định liều sẽ chuyển bệnh nhân về các điểm cấp phát thuốc tiếp tục điều trị để tạo điều kiện thuận lợi cho bệnh nhân trong việc đi lại cũng như gần nhà nơi bệnh nhân sinh sống. 
Hiện tỉnh cũng đang quản lý và điều trị ARV cho 2.979/3.392 người (chiếm 87,82% trên tổng số người nhiễm còn sống quản lý được), trong đó số trẻ em là 85 trẻ, người lớn 2.894 người.  
Ngoài ra Điện Biên cũng đang triển khai điều trị cho bệnh nhân đồng nhiễm (Viêm gan C/HIV/Methadone); điều trị cho bệnh nhân đồng nhiễm HIV/Lao; Điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con và hàng loạt các can thiệp phòng, chống HIV/AIDS khác. Điện Biên cũng là tỉnh đang triển khai Đề án thí điểm hợp đồng với các tổ chức xã hội trong cung cấp dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS với sự hỗ trợ tài chính và kỹ thuật của UNAIDS.
Về xác định tình trạng nghiện ma túy: Hiện tỉnh Điện Biên có 120 cơ sở y tế (119 cơ sở của ngành y tế và 1 cơ sở của ngành lao động thương binh xã hội) đủ điểu kiện xác định tình trạng nghiện ma túy và Sở Y tế đã giao cho bệnh viện Tâm Thần làm đầu mối theo dõi và hỗ trợ về chuyên môn.
 
Ths,Bs. Võ Hải Sơn; Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS phát biểu kết luận cuộc họp
Kết luận buổi làm việc, Ths Bs. Võ Hải Sơn đánh giá cao sự nỗ lực của ngành y tế và các cấp các ngành Điện Biên trong kiểm soát dịch HIV/AIDS trong thời gian qua và đề nghị: Tỉnh Điện Biên cần tiếp tục đẩy mạnh triển khai các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS. Hiện nay ngân sách chương trình phòng, chống HIV/AIDS nói chung bao gồm cả ngân sách mua thuốc Methadone đã phân cấp về cho các địa phương, do vậy Sở Y tế tỉnh cần chủ động tham mưu cho UBND tỉnh trong lập kế hoạch các dòng kinh phí hoạt động bắt buộc phải có đã được quy định trong các văn bản quy phạm pháp luật và các hướng dẫn khác.
Về điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng Methadone: Đây là biện pháp có hiệu quả đã được kiểm chứng, tỉnh Điện Biên có nhiều người nghiện các chất dạng thuốc phiện, địa bàn miền núi nên người bệnh đi lại khó khăn, do vậy tỉnh tiếp tục tăng cường các biện pháp như truyền thông, triển khai các điểm cấp phát thuốc tại xã, thôn bản. Những điểm có nhiều người bệnh có thể nâng cấp lên thành điểm điều trị để khởi liều và điều trị cho người bệnh hoặc sử dụng các nhóm cán bộ y tế lưu động của cơ sở điều trị trong giai đoạn khởi liều. Hiện nay theo quy định, các Trung tâm Y tế đều có chức năng điều trị Methadone nên khi xây dựng vị trí việc làm, ngành y tế cần bố trí các vị trí đó để đảm bảo sự bền vững và cũng để đảm bảo chế độ cho cán bộ.
Với trường hợp các cháu nhiễm HIV do lây truyền HIV từ mẹ sang con trong thời gian qua: Đề nghị CDC tỉnh cần rà soát lại quy trình dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con từ xét nghiệm; điều trị và các can thiệp dự phòng để xem hạn chế ở khâu nào để củng cố và khắc phục.
Đẩy mạnh việc triển khai các hoạt động của Dự án Quỹ toàn cầu phòng, chống HIV/AIDS: Hiện tỷ lệ giải ngân của Dự án còn rất thấp, đây là năm cuối của dự án trong khi ngân sách của tỉnh Điện Biên còn rất khó khăn, do vậy tỉnh Điện Biên cần đẩy mạnh các hoạt động để không lãng phí nguồn lực dự án hỗ trợ.  
Phát biểu tại chuyến công tác, bà Maria Elenna Filio Borrmeo - Giám đốc quốc gia Chương trình phối hợp của Liên hợp quốc về HIV/AIDS tại Việt Nam đánh giá cao các nỗ lực phòng, chống HIV/AIDS của tỉnh Điện Biên nói chung nhất là việc triển khai hợp đồng xã hội trong phòng, chống HIV/AIDS nói riêng. bà Maria Elenna Filio Borrmeo cũng cam kết sẽ tiếp tục hỗ trợ Điện Biên triển khai hoạt động thí điểm theo đúng đề án của Cục Phòng, chống HIV/AIDS.

Bs Lường Văn Kiên, Phó Giám đốc Sở Y tế phát biểu

Phát biểu tại buổi làm việc, Bs Lường Văn Kiên - Phó Giám đốc Sở Y tế cảm ơn Đoàn công tác của Cục Phòng, chống HIV/AIDS và UNAIDS Việt Nam đã quan tâm chỉ đạo sát sao và hỗ trợ Điện Biên triển khai các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS trong suốt nhiều năm qua và cam kết tiếp thu các ý kiến góp ý và sẽ chỉ đạo ngành y tế Điện Biên tiếp tục thực hiện có hiệu quả các kế hoạch của tỉnh đã đề ra. 

Trong chuyến công tác, Đoàn cũng đã có buổi làm việc cùng Trung tâm Y tế huyện Điện Biên.