HIV/AIDS là căn bệnh đến nay chưa có thuốc điều trị và vắc xin để phòng ngừa đặc hiệu. Tuy nhiên, các nhà khoa học đã tìm ra thuốc PrEP - một chiến thuật điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV, giúp phòng tránh nguy cơ lây nhiễm tới 99%.
Cơ chế bảo vệ của thuốc PrEP
Cơ thể chúng ta bình thường khi bị vi khuẩn, vi rút xâm nhập sẽ được bảo vệ bởi các tế bào đặc biệt trong hệ miễn dịch là tế bào T-CD4. Nhưng khi vi rút HIV vào trong cơ thể, chúng sẽ tấn công các tế bào T-CD4, làm vô hiệu hóa khả năng bảo vệ và sử dụng chính những tế bào này để nhân lên, giải phóng tạo ra hàng tỷ bản sao mỗi ngày. Dần dần khả năng bảo vệ của hệ miễn dịch suy yếu, khi đó các bệnh nhiễm trùng cơ hội sẽ tấn công và những người nhiễm HIV sẽ chết bởi những bệnh cơ hội đó (giai đoạn AIDS).
Tuy nhiên, nếu chúng ta đã sử dụng thuốc PrEP trước đó đều đặn 1 viên/ngày, thuốc PrEP sẽ có tác dụng bảo vệ tế bào T-CD4 bằng cách ngăn cản sự phát triển chất xúc tác sinh học (enzym) là chất mà HIV dùng để tạo ra các bản sao virus mới, không cho virus HIV tấn công khiến chúng không thể nhân lên và bảo vệ bạn trước nguy cơ lây nhiễm HIV.
Những ai nên sử dụng PrEP?
Từ năm 2015, Tổ chức Y tế Thế giới đã khuyến cáo sử dụng thuốc PrEP là một phần quan trọng của chiến lược dự phòng HIV toàn diện, bao gồm cả việc sử dụng các biện pháp khác như dùng bao cao su khi quan hệ tình dục ở những người có nguy cơ lây nhiễm HIV cao nhưng chưa bị nhiễm HIV:
- Có bạn tình bị nhiễm HIV chưa điều trị ARV hoặc điều trị ARV nhưng tải lượng HIV ≥ 200 bản sao/ml hoặc chưa được xét nghiệm tải lượng HIV;
- Có quan hệ tình dục với người thuộc nhóm nguy cơ cao nhiễm HIV (người tiêm chích ma túy, nam quan hệ tình dục đồng giới - MSM…);
Những người có nguy cơ lây nhiễm HIV cao nhưng chưa bị nhiễm HIV nên sử dụng PrEP.
- Có một trong các yếu tố sau:
Quan hệ tình dục đường hậu môn hoặc âm đạo không sử dụng bao cao su với nhiều hơn 01 bạn tình;
Đã mắc hoặc đang điều trị bệnh lây truyền qua đường tình dục;
Đã sử dụng PrEP;
Có sử dụng ma túy đá trong khi quan hệ tình dục;
Có nhu cầu sử dụng PrEP.
- Dùng chung bơm kim tiêm hoặc dụng cụ tiêm chích ma túy.
Thời gian bảo vệ của thuốc PrEP là bao lâu? Uống sau bao lâu có tác dụng?
PrEP không phải là vắc xin nên sẽ không thể có miễn dịch nhiều năm hoặc suốt đời vì vậy, bạn cần duy trì thói quen dùng PrEP vào một thời điểm nhất định, đều đặn hàng ngày để bảo vệ bản thân không bị nhiễm bệnh.
Điều trị PrEP bằng thuốc ARV 1 viên/ngày có thể đạt hiệu quả và có tác dụng bảo vệ sau khi uống đủ 7 liều đối với quan hệ tình dục qua đường hậu môn (thường với nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới - MSM) và uống đủ 21 liều với quan hệ tình dục qua đường âm đạo, đường máu.
Thuốc PrEP đã được Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cấp phép cho sử dụng và chứng nhận an toàn, có thể dùng cho phụ nữ có thai và cho con bú. Hầu hết những người sử dụng thuốc PrEP không gặp tác dụng phụ nào nghiêm trọng, chỉ một số ít bị dấu hiệu đường tiêu hóa và đau đầu nhẹ và sẽ tự khỏi sau 1-2 tuần.
Cấp phát thuốc điều trị PrEP MIỄN PHÍ
Với ý nghĩa chung tay cùng cộng đồng đẩy lùi và chấm dứt căn bệnh thế kỉ HIV/AIDS, từ tháng 8/2020, 27 tỉnh/ thành phố đã cung cấp dịch vụ điều trị PrEP nhằm đáp ứng nhu cầu khám, tư vấn, xét nghiệm sàng lọc, điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP) cho những người có nguy cơ cao. Vậy nếu bạn có nhu cầu thì tìm chúng tôi tại đây nhé.
