Tại Hoa Kỳ, đàn ông da đen có nguy cơ nhiễm HIV cao hơn nam giới thuộc bất kỳ chủng tộc nào khác. Những người đàn ông da đen có quan hệ tình dục đồng giới (MSM) đối mặt với nguy cơ nhiễm vi-rút thậm chí còn cao hơn và ngày càng gia tăng.Tuy nhiên tin tốt là một số liệu pháp tương đối mới đã cải thiện đáng kể việc dự phòng và điều trị cho những người có nguy cơ nhiễm HIV và những người được chẩn đoán mắc bệnh.
Dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP) là một loại thuốc được khuyến cáo cho những người có nguy cơ lây nhiễm HIV từ quan hệ tình dục hoặc tiêm chích ma túy.
Theo Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bênhj của Hoa Kỳ, khi sử dụng thuốc đúng cách, PrEP giảm nguy cơ lây nhiễm HIV qua đường tình dục đến hơn 90% và qua đường tiêm chích đến 75%. Bằng cách điều trị ARV, những người được chẩn đoán nhiễm HIV hiện có thể sống lâu tương đương như những người không nhiễm HIV.
Phương pháp điều trị này làm giảm nồng độ vi rút trong cơ thể xuống mức không phát hiện được. Ngoài ra nó cũng:
- Giúp giảm tiến trình phát triển của virus HIV
- Giảm nguy cơ gây biến chứng
- Giảm nguy cơ lây truyền virus
Tuy nhiên, phần lớn đàn ông da đen có quan hệ tình dục đồng giới đang là nhóm có nguy cơ cao bởi không sử dụng PrEP, không thực hiện xét nghiệm chẩn đoán nhiễm HIV và không điều trị bằng thuốc kháng vi-rút khi bị nhiễm virus.
Số liệu về HIV trong nhóm đàn ông da đen
Năm 2018, người Da đen chỉ chiếm 13% dân số Hoa Kỳ nhưng lại chiếm đến 42% các ca chẩn đoán nhiễm HIV mới, theo CDC Hoa Kỳ.
Gần 38.000 trường hợp nhiễm HIV mới đã được chẩn đoán ở Hoa Kỳ vào năm 2018. Cụ thể có 11.905 trường hợp được chẩn đoán ở nam giới da đen (trong đó có 9.444 trường hợp được xác định là có quan hệ tình dục đồng giới), nguồn CDC Hoa Kỳ.
Theo CDC, các chẩn đoán HIV ở nam giới Da đen có liên quan đến:
• 79% các trường hợp có liên quan đến nam giới có quan hệ tình dục đồng giới
• 15% là các trường hợp quan hệ tình dục giữa nam giới và nữ giới
• tiêm chích ma túy (~4%)
• Nam quan hệ tình dục đồng giới và có tiêm chích ma túy (chiếm 2% số ca mới)
Dấu hiệu nhiễm HIV
Các dấu hiệu nhiễm HIV cấp tính là giống nhau đối với tất cả mọi người, bất kể chủng tộc hay giới tính của họ. Chúng bao gồm:
• Cảm lạnh
• Mệt mỏi
• Sốt
• Loét miệng
• Đau cơ
• Đổ mồ hôi đêm
• Đau họng
• Sưng hạch bạch huyết
Tuổi thọ
Điều trị ARV ngăn chặn HIV tái tạo, sản sinh. Điều này làm giảm số lượng virus và tăng cường hệ thống miễn dịch.
Liệu pháp kháng vi rút không thể chữa khỏi HIV, nhưng nó làm tăng đáng kể tuổi thọ cho người nhiễm. Tham gia điều trị càng sớm và càng được tuân thủ chặt chẽ, kết quả sẽ càng tốt.
Một nghiên cứu năm 2017 của gần 90.000 người đã phát hiện ra rằng những người ở độ tuổi 20 nhiễm HIV có số lượng CD4 (bạch cầu) trên 350 tế bào/mL mỗi năm sau khi bắt đầu điều trị ARV có tuổi thọ 78 tuổi – tuổi thọ gần giống với những người không nhiễm HIV.
Tỷ lệ nhiễm HIV gia tăng ở MSM da đen trẻ tuổi
Tỷ lệ nhiễm HIV mới ở phần lớn các nhóm dân số ở Hoa Kỳ đang giảm. Tuy nhiên, CDC Hoa Kỳ cũng chỉ ra rằng các chẩn đoán ca nhiễm mới đã tăng từ năm 2014 đến năm 2018 ở MSM da đen ở độ tuổi từ 25 đến 34 tuổi.
CDC cũng thu hút sự chú ý đến tỷ lệ nhiễm HIV cao ở nhóm MSM da đen trong một thông cáo báo chí năm 2016. CDC Hoa Kỳ dự đoán rằng trừ khi có điều gì đó thay đổi, hoàn toàn một nửa số đàn ông da đen ở mọi lứa tuổi có quan hệ tình dục đồng giới sẽ có thể dương tính với HIV.
Khó khăn trong dịch vụ chăm sóc HIV ở nhóm đàn ông da đen
Dùng PrEP hàng ngày làm giảm nguy cơ lây nhiễm HIV, tuy nhiên tỷ lệ sử dụng PrEP ở nhóm MSM da đen hiện còn rất thấp.
CDC báo cáo rằng có 18% MSM da đen âm tính với HIV cho biết họ đã dùng PrEP trong 12 tháng qua tính đến năm 2017. Trong khi đó, 30,9% MSM da trắng âm tính với HIV cho biết đã dùng PreP. Bên cạnh đó, nhiều người MSM da đen cũng không phát hiện bản thân nhiễm HIV. Khoảng 1/5 MSM da đen dương tính với HIV mà không biết mình nhiễm vi rút (năm 2018). Con số này tương đương với khoảng 1/7 người dương tính với HIV nói chung ở Hoa Kỳ.
Ngay cả sau khi biết được tình trạng bệnh, số lượng MSM da đen tham gia điều trị đạt tải lượng virus dưới ngưỡng phát hiện cũng không cao (Tải lượng vi rút bị ức chế giúp thể trạng khỏe mạnh và kéo dài sự sống).
Chỉ 61% MSM da đen được chẩn đoán nhiễm HIV đã giảm tải lượng vi rút xuống ngưỡng ức chế (năm 2018), so với 65% tổng số người nhiễm HIV ở Hoa Kỳ.
Tác động của việc phân biệt chủng tộc và sự không tin cậy về y tế
Theo Gilmore, “phân biệt chủng tộc là trở ngại lớn nhất” mà nam giới Da đen phải đối mặt trong việc tiếp cận dịch vụ y tế và hỗ trợ để ngăn ngừa và điều trị HIV.
Khi BlaqOut khảo sát MSM da đen ở khu vực Thành phố Kansas, Hoa Kỳ, những người được hỏi cho biết họ đã trải qua sự phân biệt chủng tộc đến từ cộng đồng xung quanh và chính các nhân viên y tế.
Các tác giả của một đánh giá năm 2019 về 124 nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc từng bị phân biệt chủng tộc và phân biệt đối xử từ các nhân viên y tế góp phần gây ra sự nghi ngờ về y tế ở người Da đen ở Hoa Kỳ.
Một nghiên cứu năm 2015 khảo sát hơn 500 MSM da đen cho thấy 29% cho biết họ từng bị các nhân viên y tế kỳ thị liên quan đến chủng tộc hoặc khuynh hướng tình dục của họ. Gần một nửa cho biết họ đã không còn tin tưởng vào các cơ sở y tế.
Những MSM da đen bị kỳ thị và không tin tưởng vào y tế thì cũng có khoảng cách dài hơn về thời gian đối với các cuộc hẹn tái khám của họ.
Đàn ông da đen có khả năng cao được chẩn đoán nhiễm HIV hơn so với những nhóm dân số khác ở Hoa Kỳ. Đặc biệt, MSM da đen có tỷ lệ sử dụng PrEP thấp và tỷ lệ đạt mức tải lượng virus ức chế cũng không cao. Phân biệt chủng tộc, phân biệt đối xử, không tin tưởng vào y tế và bất bình đẳng đều góp phần vào những sự chênh lệch này.
Bước đầu tiên để cải thiện kết quả là đảm bảo tất cả những người có nguy cơ nhiễm HIV đều có thể đi xét nghiệm và được cung cấp PrEP.
Điều trị kịp thời cho những người được chẩn đoán nhiễm HIV giúp ngăn ngừa các biến chứng và giảm nguy cơ lây nhiễm cho người khác.
CDC khuyến cáo những người có nguy cơ cao nhiễm HIV nên xét nghiệm vi rút ít nhất một lần mỗi năm, đặc biệt là nhóm nam có quan hệ tình dục đồng giới. PrEP vẫn được khuyến cáo là một biện pháp dự phòng hiệu quả giúp ngăn chặn lây nhiễm HIV qua đường tình dục.
